پروپوزال(Proposal) یک واژه ای انگلیسی به معنی پیشنهاد و طرح اولیه و نقشه کلی هرکار تحقیقی و تحقیقاتی است . همانگونه که برای انجام کوچکترین کاری لازم است در ابتدا طرح و نقشه ی آن کار آماده شود اگرچه ممکن است به صورت ذهنی باشد. برای انجام تحقیق و تحقیق که معمولا کار زمان بر و پرزحمتی است، بدون تردید داشتن طرحی که همه‌ی جوانب امر درآن پیش بینی شده باشد ضرویست. هرچه قدر پروپوزال یک تحقیق، دقیق و همه جانبه باشد، به همان اندازه کار تحقیقگر در زمان انجام پروژه‌ی تحقیقی راحت‌تر و درزمان کمتری انجام خواهد شد.
با مقالات بلدیاب همراه باشید
برای این که موضوع کاملا روشن شود مثالی بیان می‌کنم. تصور کنید تصمیم گرفتید به مسافرت بروید، دو کار می‌توانید انجام دهید یکی این که بلافاصله حرکت کنید بدون این که چیزی را ازقبل مشخص کرده باشید. که فکر نمی‌کنم هیچ فرد عاقلی این کار را انجام دهد. اما کار دوم این است که بعد از تصمیم، مقصد معین شود، راههای رسیدن، محل اسکان، خورد و خوراک، بازدید آثار باستانی و دهها مورد دیگر دقیقا مشخص شود (مشابه پروپوزال). دراین صورت است که سفر هم راحت و هم لذت بخش‌تر خواهد شد.
آماده کردن طرح پیشنهادی تحقیق (پروپوزال) گام مهمی در فرآیند تحقیق است. در بسیاری از موسسات پیش از آنکه طرحی مورد تحقیق قرار گیرد باید طرح پیشنهادی تحقیق به موسسه تسلیم شود و طی جلسه ای رسمی در حضور استادان راهنما و مشاوران و داوران از آن دفاع شود. در دانشگاه‌های دولتی کشور هم اکنون (از سال 1386) این مسئله در سطح دکتری جدی است و داوران باید از داخل و خارج دانشگاه تعیین و در حضور آنان از طرح پیشنهادی دفاع شود. این کار بسیار ضروری و برای دانشجویان و استادان بسیار مفید است و می‌بایست جدی گرفته شود و به جای آنکه در آخر کار و به هنگام دفاع، دانشجو سوال پیچ شود از همان آغاز نظرات ارشادی به او گفته شود تا دانشجو بتواند با اطمینان بیشتری با استادان راهنما و مشاور خویش کار خود را پیش ببرد. طرح پیشنهادی تحقیق مانند نقشه اولیه است که پیش از آغاز به کار، مهندسان ساختمان آن را تهیه میکنند. پیش نویس طرح پیشنهادی با تجزیه تحلیلی که توسط دانشجو و استاد راهنما انجام می‌گیرد تعدیل می‌شود.
پروپوزال ازچه قسمت هایی تشکیل می‌شود؟
انتخاب موضوع
بدون تردید مهمترین قسمت نوشتن هر تحقیق یا پایان نامه، مشخص کردن موضوع تحقیق است. درمورد نوشتن پایان نامه یا تحقیق دانشگاهی انتخاب موضوع به کمک اساتید راهنما یا مشاور انجام می‌شود. از آنجایی که نوشتن هر تحقیق و تحقیقی هم زمان بر و هم هزینه بر است، لذا برای انتخاب موضوع ضروری است که به نکته‌های مهمی که ذیلاً ذکر می‌شود توجه شود:
عنوان موضوع
بعد از انتخاب موضوع مهمترین بخش انتخاب عنوان مناسب برای آن موضوع است. چون خواننده قبل از مطالعه متن عنوان را می‌خواند. بنابراین عنوان تحقیق باید:
در عنوان انگلیسی، ترجیحاً حرف ابتدای کلمات، بجز حروف اضافه و حروف ربط، با حروف بزرگ نوشته شده باشد.
بیان مساله
در این بخش باید محقق به صورت مختصر و مفید توضیح بدهد که در تحقیقی که انجام می‌دهد به دنبال چیست؟ در پی آن است که چه مسأله ای را حل کند. چرا لازم است که تحقیق مورد نظرش انجام شود و اگر انجام شود چه فوایدی در بر خواهد داشت. او باید بتواند این موارد را به صورت قابل قبولی توضیح دهد تا کسانی که لازم است انجام تحقیق را تایید کنند کاملا قانع شوند.
در بیان مساله و اهمیت تحقیق می‌بایست موارد زیر رعایت شود:
ابزار و منابع جمع آوری و تحلیل اطلاعات
هر محققی برای به دست آوردن اطلاعات لازم خودش، نیاز دارد تا از طریق منابع و ابزار‌های مناسب آنها را به دست بیاورد. ابزار و منابع مورد نیاز به تناسب موضوع تحقیق متفاوت خواهد بود. در رشته‌های نظری عمده‌ترین منابع کتابخانه‌ها و اسناد علمی و تاریخی است. اما درموضوعاتی نظیر علوم پزشکی ، تجربه و آزمایش از منابع ضروریست. اگر این گونه منابع نیازهای او را برآورده نکند. محقق باید از طریق تهیه‌ی پرسشنامه‌های مختلف، انجام مصاحبه، انجام آزمایش و مشاهده، اطلاعات لازم را گردآوری کند.
موارد ضروری در انتخاب ابزار گردآوری اطلاعات :
پیشینه تحقیق
همانطوری که قبلا گفتیم هر تحقیقی وظیفه دارد مشکلی را حل کند بنابراین محقق باید قبل از انجام تحقیق بررسی کند تا ببیند چه کسانی در پیرامون تحقیق مورد نظر قبلا فعالیت داشته اند و چه جنبه هایی را بررسی کرده اند و چه نتایجی را به دست آورده اند و تحقیق حاضر قرار است چه چیزهایی به تحقیقات گذشته اضافه کند. با انجام این کار از نتایج همه‌ی تحقیقات استفاده می‌شود. از کار تکراری پرهیز می‌شود و نقاط قوت و ضعف تحقیقات قبلی معلوم می‌شود.
در بیان پیشینه تحقیق می‌بایست موارد زیر رعایت شود:
اهداف تحقیق
اهداف کلی
هدف کلی دورنمایی از چیزی است که با انجام تحقیق باید به آن رسید. هدف کلی از عنوان تحقیق مشخص است اما به صورت واضح‌تر و دقیق‌تر بیان می‌شود. مثلا اگر عنوان ، بررسی بی سوادی درجامعه باشد هدف کلی، نعیین میزان بی سوادی در جامعه است.
اهداف جزئی
بخشی از اهداف کلی می‌باشد که از مجموع آنها اهداف کلی به دست می‌آید. مثلا یک هدف جزئی برای نمونه بالا، تعیین نرخ بی سوادی در بین روستائیان است.
در بیان اهداف تحقیق می‌بایست موارد زیر رعایت شود:
نوع تحقیق
سوالات تحقیق
برای روشن‌تر شدن چهارچوب انجام کار باید سوالات اساسی که به دنبال یافتن پاسخ آن هستیم واضح و روشن ذکر کنیم. سوالات نباید خارج از اهداف تحقیق باشد بلکه باید روشن و محدود باشد. مانند: دلایل بیسوادی درجامعه چه چیزهایی هستند؟
فرضیه
محقق قبل از اجرای تحقیق خود لازم است پیش فرض و حدس خودش را ذکر کند تا بتواند نقطه‌ی شروعی برای کار خود داشته باشد. امکان دارد در پایان کار نتایج به دست آمده حدس او را تایید یا رد کنند. برای مثال، یک فرضیه ساده این است که بگوییم: میزان سواد با وضعیت مادی افراد رابطه دارد.
تعریف واژه ها، متغیرهای مورد سنجش و نحوه اندازه گیری آنها
همچنین دراین قسمت باید اصطلاحات، واژه‌ها و کلمات مخفف را با استفاده منابع کاملا معتبر و تخصصی ذکر کند.
جامعه تحقیق
در مشخص کردن جامعه تحقیق رعایت موارد زیر ضروری است:
نمونه تحقیق
در مشخص کردن نمونه تحقیق رعایت موارد زیر ضروری است:
محیط تحقیق
در مشخص کردن محیط تحقیق رعایت موارد زیر ضروری است:
مشخص کردن روش تحقیق
روش‌های تحقیق بر اساس متغیرهای مختلف، مانند هدف، ماهیت و … انواع مختلفی دارد .نظیر بنیادی، تاریخی، توصیفی، تجربی و … که محقق براساس موضوع و با مشاوره‌ی اساتید راهنما و دیگران می‌تواند مناسب‌ترین روش را انتخاب کند.
مواردی که می‌بایست در مشخص نمودن روش تحقیق رعایت شود:
چنانچه روش تحقیق منتخب، پرسشنامه ای باشد می‌بایست موارد ذکر شده در ذیل برای آن رعایت شود.
مشخصات ابزار گردآوری داده‌ها (پرسش نامه)
کاربرد نتایج تحقیق
یکی از اهداف مهم تحقیق به کار بستن نتایج حاصله از هر پروژه‌ی تحقیقاتی است. دراین قسمت تحقیقگر با توجه به نتایج به دست آمده، سازمان‌ها و نهادهایی که می‌توانند از نتیجه تحقیق استفاده کنند، ذکر می‌کند.
محدودیت‌های تحقیق
ممکن است محقق در طول انجام پروژه به دلایلی نظیر نبودن منابع مالی، همکاری نکردن برخی سازمان‌ها یا اشخاص، مشکلات شخصی، عدم هماهنگی با اساتید راهنما و مشاور و… نتواند به طور شایسته در برخی قسمت‌ها فعالیت‌های لازم را انجام دهد. در این بخش ضمن بیان این محدودیت‌ها صداقت خود را در انجام تحقیق نشان می‌دهد.
در نتیجه از موارد ضروری در بیان محدودیت‌های تحقیق موارد زیر می‌باشد:
رعایت اصول نگارش در پروپوزال
فهرست منابع
دراین بخش فهرست منابع داخلی یا خارجی را که محقق از آنها برای جمع آوری اطلاعات استفاده خواهد کرد به طور کامل ذکر می‌کند. ممکن است برخی منابع هم بعد از نوشتن پروپوزال اضافه گردد که آنها را در فهرست منابع تحقیق پایان نامه ذکر خواهد کرد.
در این مقاله تلاش بر این بوده است که اطلاعات جامع و کاملی درباره‌ی نوشتن پروپوزال در اختیار خوانندگان قرار داده شود. ممکن است به تناسب موضوعی که برای تحقیق استفاده می‌شود. لازم باشد نکات دیگری ذکر گردد اما در حالت کلی این نوشته راهنمای جامعی برای آشنایی با پروپوزال نویسی است. امیدوارم برای مخاطبین قابل استفاده و مفید باشد.
پیش بینی زمان لازم برای انجام تحقیق
جدول محاسبه هزینه‌های تحقیق
توصیه نهایی
در یک نگاه کلی هنگامی که دانشجو طرح تحقیق خود را آماده می‌کند باید به سوال‌های زیر پاسخ گوید:
آیا این موضوع ارزش تحقیق دارد؟
آیا می‌شود در این موضوع رساله ای نوشت؟
آیا من توانایی انجام آن را دارم؟
آیا میل و علاقه ای به این کار در من هست؟
در باب یک طرح تحقیقی خوب طراحی شده سوال‌های زیر مطرح است.
مشکل چیست و چگونه باید آن را تعریف کرد؟
چگونه مشکل، به یک کار پژوهشی تبدیل می‌شود؟
چه اطلاعاتی را باید جمع آوری کرد و چه چیزهایی به آن مربوط است؟
چگونه باید اطلاعات را تجزیه و تحلیل کرد؟
چگونه تحلیل من به حل مساله کمک می‌کند؟
دانشجو باید بداند که در تهیه طرح پیشنهادی تحقیق همه نکات لازم را به ویژه درباره مسائل کلیدی رعایت کند. این نکته درباره رساله دکتری در ایران به ویژه دانشگاه‌های دولتی که رسما برای دفاع طرح پیشنهادی تحقیق جلسه رسمی با داوران داخلی و خارجی می‌گذارد، اهمیت بسیار دارد. دانشجو باید در کاری که تحویل می‌دهد همه نکات لازم را رعایت کند؛ مثلا چکیده، فهرست مندرجات، استناد دهی مناسب، آوا نویسی اسامی خارجی و مانند آن را رعایت کرده باشد تا داوران بتوانند با سرعت بیشتری به نقد محتوا بپردازند.
پس از تکمیل پروپوزال و قبل از تسلیم آن به یک سازمان، بهتر است آن را مرور و میزان مطلوبیت آن را بررسی نمایید. محورهایی که در بالا آمده است، برای این منظور طراحی شده اند. نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که تمامی محورهای مورد بحث در مورد تمامی پروپوزال‌ها صدق نمی‌کند و به طور کلی مطرح شده اند. به عنوان مثال، در پژوهش‌های توصیفی ممکن است نیازی به نگارش فرضیه یا فرضیه‌های پژوهش نباشد، لذا رعایت محورهای مطرح شده زیر در بخش فرضیه، برای چنین پژوهش هایی، ضرورتی نخواهد داشت. از نظر اصول علمی، زمانی پروپوزال پیشنهادی از مطلوبیت مناسبی برخوردار خواهد بود که محورهای زیر در فرآیند تکمیل آن رعایت شده باشد.
اگر به دنبال انتخاب معلم خصوصی حرفه ای یا دوره های آموزشی در آموزشگاه های معتبر هستید؛ با ثبت اطلاعات خود در فرم درخواست معلم خصوصی یا رزرو آموزشگاه می توانید هر چه سریعتر به کمک بلدیاب کلاس خصوصی یا گروهی مناسب خود را بیابید. (مشاهده فرم درخواست)
اگر برای برگزاری کلاس های خصوصی, نیمه خصوصی یا گروهی خود نیاز به فضای آموزشی دارید، سایت بلدیاب امکانی برای شما فراهم کرده تا بتوانید با توجه به شرایط تدریس تان، اقدام به اجاره فضای آموزشی مناسب خود نمایید. (مشاهده مکان های آموزشی)
سایت بلدیاب با معرفی و تبلیغ دوره های آموزشی مدرسین خصوصی و آموزشگاهای کل کشور فضایی را فراهم نموده تا کاربرانی که نیاز به دوره های آموزشی مختلف دارند با یک جست و جوی ساده در بلدیاب بتوانند مدرس یا آموزشگاه مناسب خود را بیابند و اطلاعات تماس آنها را مشاهده کنند. (درخواست دوره های آموزشی)
مدرسین خصوصی و آموزشگاه داران محترم می توانند برای تبلیغ دوره های آموزشی خود و جذب شاگرد برای کلاس های خصوصی و گروهی ، در هر زمینه ای (درسی، فنی، هنری، ورزشی، مالی ، حسابداری، کسب و کار و ... ) در سایت بلدیاب ثبت نام کنند و از خدمات آن استفاده نمایند. (ثبت نام و همکاری)
اگر مدرس خصوصی هستید یا آموزشگاه دارید بهتر است قبل از ثبت دوره های آموزشی خود از راهنمای بلدیاب استفاده کنید تا در معرفی دوره های خود و جذب شاگرد یا هنرجو موفق تر عمل کنید. (مشاهده راهنمای بلدیاب)
اسماعیل محمدی " اگر به دنبال دوره‌های آموزشی در هر زمینه ای به صورت خصوصی یا نیمه خصوصی هستید، یا می‌خواهید از دوره‌های برگزار شده توسط آموزشگاه‌های استان خود باخبر شوید، در وب سایت بلدیاب می‌توانید اساتید و آموزشگاه‌های که دوره شما را برگزار میکنند را پیدا کنید، در صورت نیاز با آنها تماس بگیرید و به صورت حضوری با آنها کلاس برگزار کنید. "
شما هم می توانید نظر خود را درباره سایت بلدیاب ثبت کنید.
